Net als in de echte wereld kunnen onze bijen ook problemen hebben met ziektes en kwalen.
Wat zijn deze, hoe zien wij dat, en hoe herkennen wij deze als “beheerders en verzorgenden” van onze bijenvolken?
Eerst eens het informatieblad downloaden: Identificatie informatieblad Vespa velutina (mnhn.fr) want de Aziatisch hoornaar zal volgens de laatste informatie een flink probleem kunnen worden. Herkennen ervan door imker en eigenlijk iedereen is van groot belang.
Vanuit het zuiden van Europa komt de Aziatische hoornaar, een invasieve exoot, steeds vaker voor in Nederland. De Aziatische hoornaar roeit niet alleen vele bijenvolken uit, ook solitaire bijen en andere bestuivers hebben er flink onder te lijden. De biodiversiteit die in Nederland toch al onder druk staat, wordt er niet beter door. Fruittelers ondervinden grote economische schade door deze wesp. Deze hoornaars zijn agressief en de steken zijn niet ongevaarlijk.
De provincies Zeeland, Brabant en Limburg hebben er al een aantal jaren mee te maken, maar de Aziatische hoornaar komt steeds verder naar het noorden. In augustus 2022 was er een nest in Meppel, en onlangs is een nest in Hooghalen gemeld en ook in Friesland (sept. 2023) inmiddels. Komend jaar gaan we er in Drenthe zeker meer mee te maken krijgen.
Van het Vlaams Bijen Instituut weten we dat het bestrijden van deze hoornaars veel makkelijker wordt als veel mensen weten hoe deze insecten en de nesten eruit zien. Hoe eerder de hoornaars herkend worden, hoe meer nesten vernietigd kunnen worden en hoe minder nesten er het volgende jaar komen. Imkers en vrijwilligers met liefde voor de natuur kunnen een grote bijdrage leveren in de strijd tegen de Aziatische Hoornaar. De bestrijding begint namelijk met het herkennen van het beestje en het opsporen van de nesten. Het vernietigen van de nesten zelf wordt door professionals gedaan.
Nog meer informatie op: Aziatische hoornaar – Nederlandse Bijenhouders Vereniging
Andere ziekten, lastposten voor de bijen:
Op een van onze imkercafe-avonden werden wij bijgepraat door de Gezondheid coördinator Drenthe – JanEnne Dees over Varroa, de virussen en andere voorkomende problemen.
De Diagnoseboom-Wur is hierbij een handzame tool om een voorlopige diagnose te kunnen stellen wat er met de bijen aan de hand zou kunnen zijn bij vermoedens van zwakte, ziektes of uitzonderlijk gedrag.
Varroa besmetting in onze bijenvolken is een van de grootste problemen, oorzaken en veroorzakers van sterfte. In een brochure van BijenWUR “Samen imkeren zonder behandelen tegen Varroa, het kan! wordt beschreven hoe wij als imkers en bijenhouders zouden kunnen omgaan zonder behandeling of ingrepen in de bijenvolken.
Varroabesmetting.
De belangrijkste bedreiging van onze bijen is helaas nog steeds de besmetting door de varroamijt. De varroamijt draagt zelf een aantal virussen met zich mee die zij overdragen op de bijen, het belangrijkste virus is het zgn. picornie virus, verwant aan het menselijk griepvirus volgens onderzoekers uit Israël. Dit virus zou de oriëntatiezin van de bijen aantasten hetgeen een verklaring zou kunnen zijn voor lege kasten na de winter. Verder paren de mannetjes en de vrouwtjes in een cel van de bijen, parasiteren hierop en krijgen 4/5 nakomelingen een broedcel: vooral in de zomer is besmetting dan er groot.
Einde bijenseizoen, na de laatste dracht (m.u.v. de heide imkers) is de mogelijk om de bijen te behandelen tegen de Varroa. In deze broedloze-periode kan gebruik worden gemaakt van het druppelen of sublimeren met oxaalzuur. Een belangrijke periode om de bijen te bevrijden van de Varroa en hiermee de volken van een goede start te verzekeren voor een nieuw kalender/bijen-jaar. Voor informatie, vraag bij je vereniging naar de verschillende toepassingen bij de gezondheid- coördinator, je mentor of het bestuur die de juiste gebruiksmethoden kan vertellen.
Alle bijenhouders in Europa zijn op grond van Europese wetgeving verplicht Varroa te bestrijden. Er is een toestemming voor het gebruik van thymovar en apiguard tegen Varroa als diergeneesmiddel.
Mierenzuur en oxaalzuur zijn niet toegelaten, maar het gebruik ervan wordt (nog) gedoogd.
Meldingen bijenziekte, spuitschade, of dode volken?
Bij vermoeden van schade door bespuiting kunt u rechtstreeks contact opnemen met de NVWA, dit kan via een meldformulier via info@nvwa.nl en/of via het contactcentrum op no.: 0900-0388 (lokaaltarief.)
Bij een (vermoedelijk) ziek of dood volk dient het bijengezondheidscoördinatieteam te worden geïnformeerd. In overleg met hen worden de vervolgstappen besproken. Deze is bereikbaar via de coördinator van onze afdeling
Een overzicht van meerdere ziekten en een overzicht van bijengezondheid samengesteld door ons lid en bestuurslid Job de Jonge :